Εικόνα των Χριστουγέννων : Περί του παιδίου που το λούζουν δυο γυναίκες, «το πρώτο λουτρό του βρέφους»

Ερμηνεία της εικόνας  των Χριστουγέννων : Περί του παιδίου που το λούζουν δυο γυναίκες, «το πρώτο λουτρό του βρέφους»

Η αναπαράσταση αυτή ανάγεται στις αρχές του 8ου αιώνα όπου έχουμε και το αρχαιότερο παράδειγμα τέτοιας εικόνας.

Ας δούμε τί λέει ο Λεονὶντ Οὐσπένσκυ, (Ἡ Θεολογία τῆς Εἰκόνας στὴν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἐκδ. Ἁρμός, Ἀθήνα 1993): 

Κάτω, στη μια γωνία της εικόνας, δυό γυναίκες λούζουν το Παιδίον. Αυτή η σκηνή είναι προμηθευμένη από την Παράδοση.

Είναι μία σκηνή από την καθημερινή ζωή, που δείχνει καθαρά πως ο Τεχθείς ήταν σαν οποιοδήποτε άλλο νεογέννητο κάτω από τις απαιτήσεις της ανθρώπινης φύσεως. Αλλά, από το άλλο μέρος, κατά την ερμηνεία του Νικολάου Μεζαρίτη, οι δυό γυναίκες είναι συνάμα μάρτυρες της θείας προελεύσεως του Παιδίου. Πράγματι, έχοντας έλθει αργά και μην έχοντας παραστεί κατά την γέννηση, η μια απ᾿ αυτές, η Σαλώμη, δεν πίστεψε πως μία Παρθένος μπορούσε να παιδοποιήσει και τιμωρήθηκε για την απιστία της αυτή· το χέρι της, που είχε τολμήσει να ικανοποιήσει την αμαρτωλή περιέργεια, έμεινε παράλυτο. Αφού μετενόησε κι άγγιξε το Παιδίον, θεραπεύθηκε.

Κάποια στιγμή γύρω στον 18ο αιώνα, η σκηνή αυτή θεωρήθηκε μειωτική της θεότητας και κατά συνέπεια απορριπτέα. Σύμφωνα με τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη , «το να ιστορούνται γυναίκες τινές πλύνουσαι τον Χριστόν εν λεκάνη ως οράται εν πολλοίς εικόσι της Χριστού γεννήσεως, τούτο είναι παντάπασιν ατοπώτατον και σαρκικών ανθρώπων εφεύρημα διό και παντί τρόπω πρέπει να αποβάλλεται».  (ερμηνεία ΟΘ’ κανόνος ΣΤ’ Οικουμ. Συνόδου)

Την άποψη αυτή ενστερνίστηκαν κάποιοι μοναχοί του Άθω, οπότε και κάλυψαν την παράσταση του λουτρού με βουνά και τοπία σε τοιχογραφίες για παράδειγμα, στα Καθολικά των μονών Μεγίστης Λαύρας, Διονυσίου, και Σταυρονικήτα.

Παρόλα αυτά όμως η ιστόρηση της χαριτωμένης και οικείας αυτής σκηνής επικράτησε, καθώς στην ορθόδοξη αυτοσυνειδησία η απεικόνιση αυτή αποτελεί μια ακόμα έκφανση της θείας ενανθρωπήσεως.

Πηγές  : Διαβάζοντας την Εικόνα των Χριστουγέννων, Παταπίου μοναχού, 2008

Λεονὶντ Οὐσπένσκυ, Ἡ Θεολογία τῆς Εἰκόνας στὴν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία,

Πηδάλιον (εκδ. Ρηγοπούλου)