Το Σύμβολο της Πίστεώς μας και η Τριαδικότητα του Ενός Θεού

Το Σύμβολο της Πίστεώς μας και η Τριαδικότητα του Ενός Θεού
Μιχαήλ Χούλη, Θεολόγου

ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ
Το Σύμβολο της Πίστεώς μας (το λεγόμενο ‘Πιστεύω’) συντάχθηκε από τις δύο πρώτες Οικουμενικές Συνόδους και καθιερώθηκε από την Εκκλησία για να προστατεύσει τους πιστούς από τις αναφανείσες μεγάλες αιρέσεις που ταλαιπώρησαν τον 4ο αιώνα τους χριστιανούς, ήτοι τον Αρειανισμό (την άρνηση της Θεότητας του Ιησού Χριστού) και την Πνευματομαχία (την άρνηση της Θεότητας του Αγίου Πνεύματος).
Αρνητικοί πρωταγωνιστές και εκφραστές στην πνευματική αυτή διένεξη του 4ου αιώνα ήσαν αφενός μεν ο ιερέας Άρειος για την πρώτη αίρεση (Αρειανιστές) και αφετέρου ο πατριάρχης Μακεδόνιος για τη δεύτερη (Πνευματομάχοι). Η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος, επί Μ. Κωνσταντίνου το 325 στη Νίκαια, συνέταξε τα 7 πρώτα άρθρα του Συμβόλου αυτού (ονομάζεται και Σύμβολο Νικαίας – Κωνσταντινουπόλεως) και απεφάνθη, επισήμως πλέον, ότι ο Χριστός όχι μόνο δεν είναι δημιούργημα του Θεού, αλλά είναι το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος. Η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος, που συνήλθε το 381 στην Κωνσταντινούπολη επί Μ. Θεοδοσίου, συνέταξε τα 5 επόμενα άρθρα πίστεως και απεφάνθη ότι το Άγιο Πνεύμα είναι το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, ομόθρονο και ισοδύναμο με τον Πατέρα και τον Υιό.
Το Σύμβολο περιλαμβάνει στη συνέχεια την πίστη του Χριστιανισμού όσον αφορά την Εκκλησία, το μυστήριο του Βαπτίσματος, την σωματική ανάσταση των νεκρών και την αιώνια ζωή μετά την Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου. Πρόκειται λοιπόν για μια Ομολογία Πίστεως που αγκαλιάζει συνοπτικά όλες τις αλήθειες της εκκλησιαστικής ζωής. Θεωρείται ένα θεολογικό αριστούργημα των Πατέρων της Εκκλησίας και διασώζει την γνήσια Ιερή Παράδοση της Εκκλησίας μας που έχει γνωρίσματα: (α) την αρχαιότητα (είναι δηλαδή διδασκαλία του Χριστού και των αποστόλων), (β) την καθολικότητα (οι αλήθειες που πάντοτε και από όλους πιστεύονταν στην αρχαία Εκκλησία) και (γ) την ομόφωνη συμφωνία των Πατέρων. Γι’ αυτό και δεν επιτρέπεται να προσθέσει κανείς πλέον ή να αφαιρέσει τίποτε από αυτό.
Σημερινοί συνεχιστές των Αρειανιστών και των Πνευματομάχων είναι ορισμένες ακραίες αντιτριαδικές προτεσταντικές ομάδες και οι Μάρτυρες του Ιεχωβά. Γενικά οι Προτεστάντες, αν και δέχονται το Σύμβολο της Πίστεως και τα άρθρα του, εν τούτοις αρνούνται την πηγή του ιερού αυτού Συμβόλου της Πίστεως, που είναι η Εκκλησία δια των Πατέρων και Οικουμενικών Συνόδων. Αρνούνται την ιερά Παράδοση, την σταθερή αλήθεια αλλά και συνέχεια της Εκκλησίας (αν και δημιούργησαν και πιστεύουν στις δικές τους παραδόσεις στο διάβα των αιώνων), που θέσπισε τα άρθρα αυτά του Ορθοδόξου Πιστεύω, επιμένουν στα 100 μόνο πρώτα χρόνια συγγραφής των ευαγγελίων της Κ.Δ. (λες και η Εκκλησία έμεινε στην ιστορία σαν ένα μουσείο, χωρίς παραπέρα από τότε διδασκαλία, ζωή και δράση) και αναμασούν την εσφαλμένη και ανιστόρητη άποψη πως δήθεν η Εκκλησία ξέπεσε και πως σαν άλλοι σωτήρες ανέλαβαν τη σωτηρία της από τον 16ο αιώνα (Ομολογίες Διαμαρτυρόμενων), ή ακόμη και την πλήρη ανάπλασή της (στην ουσία διαστρέβλωσή της) από τα τέλη του 19ου αιώνα (Μάρτυρες του Ιεχωβά).
Για το Άγιο Πνεύμα λέγει όμως ο Χριστός ότι «μετά την ανάληψή Του θα έρθει για να διδάξει και να εξηγήσει όλη την αλήθεια» (Ιω. 14,26). Αυτό είναι για μας η Ιερά Παράδοση, η διαχρονική αλήθεια του Θεού, που είναι πολύ ευρύτερη από την αγία Γραφή. Η Εκκλησία εξάλλου και όχι η Γραφή «είναι στύλος και θεμέλιο της αληθείας», σύμφωνα με τον απόστολο Παύλο (Α΄ Τιμ. 3,16). Η Εκκλησία δεν θα μπορούσε να είχε κάποτε αποστατήσει από την υγιή πίστη –όπως γράφουν και διαδίδουν οι Μ.τ.Ι.- αφού ο ίδιος ο Χριστός επισημαίνει ότι «ΔΕΝ ΘΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΙΚΗΣΟΥΝ ΟΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΟΥ ΑΔΗ» (Ματθ. 16, 18). Υπάρχει άλλωστε, τονίζει το σκεύος εκλογής, ο θείος Παύλος, μόνο «ένα σώμα και ένα Πνεύμα… Ένας Κύριος, μια πίστη, ένα βάπτισμα, ένας Θεός και πατέρας πάντων…» (Εφ. 4,4-6), μια δηλαδή Εκκλησία, ένα σώμα Χριστού, αλλά πολλές αιρέσεις.

Ο ΕΝΑΣ ΘΕΟΣ
Όπως ο άνθρωπος διψάει γιατί υπάρχει νερό, όπως πεινάει γιατί υπάρχει τροφή, όπως διαμορφώνει το έμβρυο μάτια στο σκοτάδι για να δει όταν θα γεννηθεί (θεϊκό σχέδιο εντελέχειας της φύσεως), όπως οι μέλισσες γονιμοποιούν εν αγνωσία τους τα λουλούδια για τον μετέπειτα πολλαπλασιασμό τους, έτσι και ο άνθρωπος αναζητεί τον Θεό γιατί υπάρχει πραγματικά. Ο Θεός είναι η ίδια η Ζωή και προσφέρει από αγάπη χωρίς φειδώ τη ζωή σε πλήθος όντων, του αγγελικού, φυσικού, ζωικού και ανθρώπινου κόσμου. Χωρίς σύνδεση μαζί Του, με τις άκτιστες ζωογόνες ενέργειές Του, ούτε οι άγγελοι, αλλά ούτε και οι άνθρωποι θα μπορούσαν να ζήσουν αιώνια, διότι δεν έχουν εκ φύσεως την παραδεισένια αθανασία, αλλά αυτή είναι χάρισμα Θεού και σωτηριολογικό αποτέλεσμα της σχέσης μαζί Του, όσον αφορά τον αγιασμό και τη θέωσή τους. Είναι ο Θεός ποιητής-δημιουργός ουρανού και γης, όλων των ορατών και αοράτων πραγματικοτήτων. Δημιούργησε τους αγγέλους πρώτα (Ιώβ 38,7), ύστερα το σύμπαν και τον άνθρωπο, από το μηδέν και από την ελεύθερη θέλησή Του, με μόνο τον δημιουργικό Του Λόγο (δηλ. μέσω του Υιού Του), χωρίς να ήταν αναγκασμένος, αλλά ένεκα του ξεχειλίσματος της αγάπης Του και για την ευτυχία όλων.
Εκτός από την συνείδησή μας, που μάς ελέγχει ανά πάσα στιγμή και προσανατολίζει προς έναν αόρατο κριτή, όλα τα δημιουργήματα μαρτυρούν την ύπαρξη και σοφία του Δημιουργού. Ο απ. Παύλος λέει: «Οπως κάθε σπίτι κατασκευάζεται από έναν οικοδόμο, έτσι και αυτός που κατασκεύασε τα πάντα είναι ο Θεός» (Εβρ. 3,4). Τίποτε το τυχαίο δεν υπάρχει στον κόσμο. Ακόμη και το μικρό σκουλήκι γονιμοποιεί, τρυπώνοντας στο χώμα, τη γη, αλλά και κάθε λειτουργικό αποτέλεσμα στη φύση προέρχεται από μια αιτία. Εξάλλου όλοι οι λαοί από τα πιο παλαιά χρόνια πίστευαν στην ύπαρξη Θεού (ιστορικός Πλούταρχος) και μάλιστα υπήρχε εξαρχής μονοθεΐα που ξέπεσε στον πολυθεϊσμό: η έννοια του Δία στον μεσογειακό προ-Ομηρικό κόσμο, πίστη των Αφρικανών σε έναν υπέρτατο Θεό, έρευνες του θρησκειολόγου Βίλχεμσμιθ σε 12 τόμους, του Σκωτσέζου λαογράφου Άντριου Λανγκ (μίλησε για αρχέγονο μονοθεϊσμό), του Μιρτσέα Ελιάντε, του δικού μας σοφού καθηγητή Φιλιππίδη, και πολλών άλλων.
Όπως και ο ψαλμωδός, έτσι και ο πιστός επιστήμονας, αναφωνεί: ‘Ως εμεγαλύνθη τα έργα σου Κύριε, πάντα εν σοφία εποίησας’ (Ψ.103,24). Αυτό γιατί, ενώ η Επιστήμη εξετάζει το επιστητό, η Πίστη ασχολείται με την υπεραισθητή Αποκάλυψη του Θεού, που δεν προσεγγίζεται με τις μεθόδους των θετικών επιστημών. Ως χριστιανοί πιστεύουμε σε ένα Θεό που είναι Πνεύμα, δεν είναι υλικός και γι’ αυτό είναι αόρατος. Είναι προσωπικός ο Θεός και όχι αφηρημένη δύναμη. Δεν προσεγγίζεται επιστημονικά γιατί ξεπερνά την λογική έρευνα του ανθρώπου. Στην Π.Δ. αποκαλύφθηκε στον Μωυσή με τα λόγια: «Είμαι και θα είμαι εκείνος που είμαι» (Εξ. 3,14). Οι Ο΄ μεταφραστές της Βίβλου μεταφράζουν: ‘Εγώ ειμί ο Ών’.

Η ΤΡΙΑΔΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Ο Θεός στη χριστιανική διδασκαλία είναι Τριαδικός. Είναι ένας στην ουσία Του, αλλά έχει τρία πρόσωπα (Πατήρ, Υιός και Άγιο Πνεύμα). Στην Π.Δ. υπονοούνται κάπως συνεσκιασμένα και ασαφώς, γιατί υπήρχε φόβος στροφής προς την ειδωλολατρία. Και αυτή ακόμη η μεγάλη Ομολογία του Ισραήλ, το «Άκουε Ισραήλ, ο Κύριος ο Θεός μας (Ελωένου) είναι ένας Κύριος» (Δευτ. 6,4), στην εβραϊκή γραμματική αποδίδεται με τη μορφή της συνθετικής ενότητας, διότι το ‘ελωένου’ σημαίνει ‘οι Θεοί μας’. Η σωστή λοιπόν μετάφραση στα εβραϊκά είναι: «Ακουε Ισραήλ, ο Κύριος, οι Θεοί μας, είναι ένας Κύριος», που προσανατολίζει προς την Τριαδική ενότητα του Χριστιανισμού (όχι προς μια απομονωμένη μονάδα). Τέτοια παραδείγματα στην Π.Δ. υπάρχουν πολλά. Η Τριαδικότητα στην Π.Δ. φαίνεται: (α) Όταν φιλοξένησε τρείς άντρες ο Αβραάμ, και προσφωνεί μόνο τον έναν, ονομάζοντάς τον ‘Κύριε’ (Γεν. 18,1-3), (β) Όταν καταστράφηκαν τα Σόδομα και Γόμορρα από δύο Κυρίους εξ ονόματος τρίτου Κυρίου (Γεν. 19,24), (γ) Στον Ψλμ. 109 ο Δαβίδ αναφέρεται σε τρεις Κυρίους (‘Είπε ο Κύριος στον Κύριο μου: κάθισε στα δεξιά μου….’ και πιο κάτω αναφέρεται και τρίτος Κύριος) κ.α.
Στην Κ.Δ. αναφέρονται ολοκάθαρα τα τρία θεία πρόσωπα. Π.χ.: (α) Στη Βάπτιση του Κυρίου (Ματθ. 3,17), (β) Στην αποστολή των μαθητών του Χριστού: ‘Πηγαίνετε και κάντε όλα τα έθνη μαθητές μου, βαπτίζοντες αυτούς ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος’ (Ματθ. 28,19), (γ) Στην ευλογία του απ. Παύλου: ‘Η χάρις του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η Κοινωνία του Αγίου Πνεύματος να είναι μαζί με όλους εσάς’ (Β΄ Κορ. 13,13), (δ) Στην προτροπή του Παύλου προς τους ιερείς της Εφέσου: ‘Προσέχετε πώς θα ζείτε και πώς θα φέρεσθε στο ποίμνιό σας στο οποίο το Άγιο Πνεύμα σάς έθεσε επισκόπους για να ποιμαίνετε την Εκκλησία του ΘΕΟΥ, την οποία απέκτησε ΜΕ ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΟΥ’ (Πράξ. 20,28), (ε) Στη Β΄ Θεσσαλ. Επιστολή του Παύλου: ‘Ο ΚΥΡΙΟΣ (Άγιο Πνεύμα) να κατευθύνει τις καρδιές σας στην αγάπη του Θεού (Πατέρα) και στην υπομονή του Χριστού’ (3,5) κ.λπ.
Τα τρία πρόσωπα της Θεότητας δεν είναι τρεις τρόποι-προσωπεία εμφανίσεως ενός δήθεν μονοπρόσωπου Θεού στην ιστορία (αιρετικός Σαβέλλιος), αλλά κάθε πρόσωπο είναι τέλειος Θεός, ίσο, ομοδύναμο και ομοούσιο με τα άλλα πρόσωπα. Η μόνη διαφορά βρίσκεται στις προσωπικές ιδιότητες ενός εκάστου των προσώπων. Μόνο ο Πατέρας είναι αγέννητος, μόνο ο Υιός γεννάται προαιωνίως και μόνο ο Παράκλητος εκπορεύεται από τον Πατέρα. Οι ιδιότητες της ουσίας όμως είναι κοινές και στα τρία πρόσωπα (παντοδυναμία, πανσοφία, πανταχού παρουσία κ.α.), αλλά και κάθε πρόσωπο ενεργεί ομού με το άλλο για τη σωτηρία της ανθρωπότητας (δημιουργία του κόσμου, σταυρική θυσία του Ιησού, Πεντηκοστή κ.λπ.).

Ο ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΚΥΡΙΟΣ ΚΑΙ ΘΕΟΣ
Πιστεύουμε και στον Ιησού Χριστό, τον Υιό του Θεού, που είναι Κύριος και Μονογενής, γεννήθηκε δε από τον Πατέρα Του προαιώνια. Είναι φως από το φως του Πατέρα Του, Θεός αληθινός. Γεννήθηκε και δεν δημιουργήθηκε, όπως διάφορες αιρέσεις μέχρι σήμερα κακώς διδάσκουν (αντιτριαδικές, όπως αναφέραμε, προτεσταντικές ομάδες και οι Μάρτυρες του Ιεχωβά). Έχει δε την ίδια ουσία με τον Πατέρα Θεό, ενώ μέσω Αυτού πλάστηκαν τα πάντα. Όταν ήρθε ‘το πλήρωμα του χρόνου’, ο Υιός του Θεού έγινε καί άνθρωπος (Θεάνθρωπος) και ονομάστηκε Ιησούς Χριστός. ‘Ιησούς’ σημαίνει τον Σωτήρα και Λυτρωτή των ανθρώπων, ενώ ο τίτλος ‘Χριστός’ δηλώνει τον κεχρισμένο άγιο του Θεού, όχι όμως με λάδι και αρωματικές ουσίες, όπως συνέβαινε στην αρχαιότητα με τους προφήτες και βασιλείς, αλλά με το Άγιο Πνεύμα. Ο Ιησούς Χριστός, σύμφωνα με την αλήθεια της Εκκλησίας, την εμπειρία των αγίων, τις Παλαιοδιαθηκικές προφητείες, τις εν Πνεύματι αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων, την Λειτουργική μαρτυρία:
Είναι ένα με το Θεό: «Εγώ και ο Πατέρας μου είμαστε ένα» (Ιωάννη 10,30), διακηρύσσει ο ίδιος. Πήραν τότε πέτρες οι Ιουδαίοι για να τον λιθοβολήσουν. Διότι κατάλαβαν πολύ καλά τι εννοούσε: εξίσωνε δηλαδή τον εαυτόν Του με το Θεό. Στον απόστολο Φίλιππο, που του ζήτησε κάποτε να τους αποκαλύψει τον Πατέρα Του, τού λέγει: «Τόσο καιρό είμαι μαζί σας Φίλιππε και δεν με γνώρισες;» (Ιω. 14, 8-10). Και στον απόστολο Θωμά, που ρώτησε να μάθει τον δρόμο προς τον Θεό, απαντά: «Εγώ είμαι ο δρόμος, η αλήθεια και η ζωή». Ακόμη λέει: «ΕΓΩ ΕΙΜΑΙ Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ Η ΖΩΗ» (Ιω. 11,25) – «ΕΓΩ ΥΠΑΡΧΩ πριν γεννηθεί ο Αβραάμ» (Ιω. 8,58) – «ΕΓΩ ΤΟΥΣ ΔΙΝΩ ΑΙΩΝΙΑ ΖΩΗ» (Ιω. 10,28) – «ΕΓΩ ΕΙΜΑΙ ΤΟ ΦΩΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» (Ιω. 8,20) κ.λπ. Παραπέμπει συνεχώς ο Ιησούς στο «ΕΓΩ ΕΙΜΙ Ο ΩΝ», όπως αποκαλύφθηκε ο Θεός κατά τα χρόνια της Παλαιάς Διαθήκης, ταυτίζοντας τον εαυτό Του με τον Θεό. Όταν ο διάβολος, κατά τους πειρασμούς του Ιησού, τον έστησε στο πιο ψηλό σημείο του ναού των Ιεροσολύμων και του είπε να πέσει από εκεί άφοβα αν είναι ο Υιός του Θεού, ο Χριστός τού απάντησε: «Η Γραφή λέει ότι δεν πρέπει να βάζεις σε δοκιμασία ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΤΟ ΘΕΟ ΣΟΥ» (Λουκ. 4, 9-12). Ξεκάθαρα εδώ ο Ιησούς ονομάζει και πάλι εαυτόν Κύριο και Θεό!
Είναι Θεός ο ίδιος: Ο απόστολος των εθνών γράφει: «Αν και είχε την Θεότητα εκ φύσεως (εν μορφή Θεού υπάρχων), δεν φοβήθηκε να αφήσει τη δόξα του. Αλλά ταπεινώθηκε (εαυτόν εκένωσε), λαμβάνοντας μορφή ανθρώπου» (Φιλιπ. 2,6-7). Ο δύσπιστος απόστολος Θωμάς, βλέποντάς τον αναστημένο, ομολογεί: «Ο Κύριός μου και ο Θεός μου» (Ιω. 20,28). Ο Ιησούς όχι μόνο δεν τον διορθώνει, αλλά του λέει: ‘επειδή με είδες Θωμά πίστεψες; Μακάριοι όσοι θα πιστέψουν χωρίς να με δουν’ (εννοείται με τα σωματικά τους μάτια). Ο Ιησούς Χριστός, στην Αποκάλυψη, λέγει περί εαυτού: «Εγώ είμαι το Α και το Ω, λέει ο Θεός, Ο ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣ ΚΥΡΙΟΣ, αυτός που αληθινά υπάρχει και υπήρχε και θα έρθει (1,8) και ακόμη: «Να, έρχομαι σύντομα, λέει ο Ιησούς… ΕΓΩ ΕΙΜΑΙ (βλ. πάλι ΕΓΩ ΕΙΜΙ Ο ΩΝ) … ο πρώτος και ο τελευταίος, η Αρχή και το Τέλος» (22,12-13).
Έγινε άνθρωπος για να ενωθούμε εμείς με το Θεό, μέσω Εκείνου, και να σωθούμε: «Στην αρχή ήταν ο Λόγος και ο Λόγος ήταν Θεός (με κεφαλαίο Θ υπάρχει στο πρωτότυπο κείμενο) …. Ο Λόγος έγινε άνθρωπος και σκήνωσε ανάμεσά μας, και είδαμε τη δόξα του, δόξα που έχει ο μονογενής Υιός από τον Πατέρα του, πλήρης χάριτος και αληθείας» (Ιω. 1,1-14). Ο σκοπός της Θείας Ενανθρώπησης είναι η ένωση των πάντων στο πρόσωπο του Χριστού, η θυσία Του υπέρ της λύτρωσης των ανθρώπων και η θέωσή μας με τα μυστήρια της Εκκλησίας. Για τον Μ. Αθανάσιο, κατέβηκε στη γη για να ανεβούμε εμείς στον ουρανό. Έγινε άνθρωπος για να γίνουμε εμείς κατά χάριν θεοί.
Εκτός από τα μοναδικά θαύματα που έκανε ο ίδιος κατά την επίγεια ζωή Του, σπουδαιότερα θαύματα ήσαν και είναι οι πνευματικές μεταστροφές εκατομμυρίων ανθρώπων στο πέρασμα της ιστορίας και τα πάμπολλα θαύματα των αγίων στο όνομά Του. Έταξε θυσίες, φυλακίσεις και μαρτύρια και τον ακολούθησαν αμέτρητοι άνθρωποι. Αυτό αποδεικνύει ότι είναι όντως ο Γιος του Θεού. Τον λάτρεψαν χιλιάδες Ιουδαίοι ως Θεό, αφού έγιναν χριστιανοί, αν και είχαν από τα παιδικά τους χρόνια διδαχθεί μόνο τον Θεό να λατρεύουν. Αυτό εξηγείται μόνο με τα λόγια του ιδίου: «Οταν εγώ υψωθώ (σταυρωθώ και αναληφθώ), τους πάντες θα ελκύσω προς τον εαυτόν μου», που έγιναν απόλυτη πραγματικότητα (Ιω. 12,32). Ο ίδιος πριν αναχωρήσει (αναληφθεί) παρηγόρησε τους μαθητές Του, αλλά και κάθε χριστιανό στη συνέχεια, λέγοντας τους πως ‘δεν θα σας αφήσω ορφανούς’ (Ιω. 14,18) και ότι ‘Θα είμαι μαζί σας όλες τις ημέρες και μέχρι τη συντέλεια’ (Ματθ. 28,20). Και αυτό ακόμη δείχνει την θεότητά Του. Αυτό ισχύει όχι μόνο πνευματικά (ότι θα είναι μαζί μας πάντα), αλλά και υλικά, αφού ο πιστός γνωρίζει ότι κοινωνάει κάθε φορά το θεωμένο Σώμα και Αίμα του Χριστού. Τους ανήγγειλε ότι φεύγοντας θα τους στείλει τον Παράκλητο για να βαπτισθούν και να ενδυναμωθούν ώστε να γίνουν μάρτυρές Του (του Χριστού πλέον) σε όλη τη γη (Πράξ. 1,8). Η ιεραποστολή επομένως είναι βασική αποστολή της Εκκλησίας, ημών δηλαδή των χριστιανών.

Η ΘΕΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ
Την ημέρα της Πεντηκοστής, οι απλοϊκοί και δειλοί αρχικά ψαράδες της Γαλιλαίας επλήσθησαν Πνεύματος Αγίου και με θεία τόλμη και αφοβία στη συνέχεια έστρεψαν δια των αγιοπνευματικών κηρυγμάτων τους όλα τα έθνη προς τον αναστάντα Κύριο. Μόνο η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος θα μπορούσε να μεταβάλλει με θαυμαστό τρόπο τη ζωή των μαθητών του Κυρίου, όπως και πράγματι συνέβη 10 ημέρες μετά την Ανάληψη του Χριστού.

Αυτό γιατί το Άγιο Πνεύμα είναι Κύριος και Θεός, το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, ομόθρονο και αχώριστο από τον Πατέρα και τον Υιό. Στην Κ.Δ. μάλιστα φαίνεται ολοκάθαρα να ομιλεί, να δίνει εντολές στους αποστόλους, να αποφασίζει, να ερευνά, να λυπάται, να καθοδηγεί τον απόστολο Παύλο, να τελεί τα μυστήρια κ.α. Όχι μόνο και αυτή η Ενανθρώπηση του Υιού του Θεού, δια του Αγίου Πνεύματος και Μαρίας της Παρθένου επετεύχθη, αλλά και χωρίς την καθοδήγηση του Παρακλήτου η Εκκλησία δεν θα σταθεροποιείτο στην αλήθεια ή θα λοξοδρομούσε θεολογικά στην ιστορική της πορεία (Ιω. 16,13). Δεν είναι το Άγιο Πνεύμα επομένως δύναμη Θεού και ενέργεια, αλλά έχει θεία δύναμη και ενεργεί ως Θεός.
Στο βιβλίο των Πράξεων (Πράξ. 5) αναφέρεται μια δραματική ιστορία με ένα ζευγάρι, τον Ανανία και την Σαπφείρα. Αυτοί προσπάθησαν να κοροϊδέψουν τους αποστόλους, στην ουσία τον ίδιο τον Θεό, και ο Πέτρος είπε: «Ανανία, γιατί…. είπες ψέματα στο Άγιο Πνεύμα; …. Δεν είπες ψέματα σε ανθρώπους, αλλά ΣΤΟ ΘΕΟ» (5, 4). Το Άγιο Πνεύμα λοιπόν είναι ο Θεός. Ο απ. Παύλος αναφέρει προς τους Θεσσαλονικείς τα εξής: ‘Ο Κύριος να κατευθύνει τις καρδιές σας στην αγάπη του Θεού και στην υπομονή του Χριστού’ (Β΄. 3,5). Ο Κύριος εδώ είναι φυσικά το Άγιο Πνεύμα. Και πάλι, το σκεύος εκλογής, ο θείος Παύλος, λέγει ολοκάθαρα: «Ο ΚΥΡΙΟΣ είναι το Πνεύμα» (Β΄ Κορ. 3,15-17). Ο Χριστός παραγγέλνει στους αποστόλους του να κάνουν όλα τα έθνη μαθητές του, ‘βαπτίζοντάς τους στο όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος’ (Ματθ. 28,19). Που σημαίνει ότι το Πνεύμα το Άγιο συνδοξάζεται και συμπροσκυνείται ως Θεός, το ίδιο όπως ο Πατέρας και ο Υιός. Το Άγιο Πνεύμα είναι η ίδια η Ζωή, την οποία μοιράζει αφιλοκερδώς στους θέλοντες ευσεβώς ζην. Ο Μ. Βασίλειος παρομοιάζει το Άγιο Πνεύμα με όρνιθα που ζωοποιεί τα αυγά της, δηλαδή όλη την Δημιουργία, ερμηνεύοντας το ‘και Πνεύμα Θεού επεφέρετο επάνω του ύδατος’ της Γενέσεως του κόσμου (1,1).
Είναι μάλιστα η ψυχή της Εκκλησίας, απ’ τα δρώμενα της οποίας (λειτουργία, ακολουθίες, μυστηριακή ζωή) τίποτε δεν γίνεται κατανοητό χωρίς την επενέργεια του Αγίου Πνεύματος. Εξάλλου, ‘Κανένας δεν μπορεί να πει ότι ο Ιησούς είναι ο Κύριος, παρά μόνο με τη φώτιση του Αγίου Πνεύματος’ (Α΄ Κορ. 12,3). Άλλωστε ο Θεάνθρωπος το είχε ήδη τονίσει: ‘Όταν έλθει ο Παράκλητος (ο συνήγορος και μεσίτης), το Πνεύμα το Άγιον που θα στείλει ο Πατέρας στο όνομά μου, εκείνος θα σας διδάξει τα πάντα και θα σας ερμηνεύσει όλα όσα σας είπα’ (Ιω. 14,26). Και πάλι λέγει ο Χριστός: «Όταν έλθει ο Παράκλητος…. το Πνεύμα της αληθείας, το οποίο εκπορεύεται από τον Πατέρα, εκείνος θα μαρτυρήσει για μένα» (Ιω. 15,26). Το Άγιο Πνεύμα, ακόμη, χορηγεί τα χαρίσματα στους πιστούς και γενικά στην Εκκλησία Του και αγιάζει τους χριστιανούς.

Η πίστη, η διάκριση των πνευμάτων, ο φωτισμός στα θέματα εκκλησιαστικής θεολογίας και ζωής, η καταπολέμηση των παθών, το συγγραφικό τάλαντο κ.α. είναι αποτελέσματα-απαντήσεις του Παρακλήτου στις προσευχές των χριστιανών. Γι’ αυτό και η Εκκλησία, χωρίς το Άγιο Πνεύμα, δεν θα διέφερε από κάποιο ίδρυμα ή θα ήταν ένα ηθικό σωματείο και μόνο, ή κάποια ιστορική λέσχη, αφού δεν θα αποτελούσε ζωντανή κοινότητα θεανθρώπινης υφής και ζωής. Τέλος, το Άγιο Πνεύμα είναι εκείνο που ενέπνευσε τους προφήτες ώστε να προφητεύσουν για τον ερχομό στον κόσμο του Μεσσία και λυτρωτή Ιησού. Ο απ. Πέτρος ξεκαθαρίζει ότι καμία επαληθεύσιμη στην ιστορία προφητεία δεν πραγματοποιήθηκε με φυσικό τρόπο (ή με ιδιωτικές παραψυχικές δυνάμεις), παρά μόνο το Άγιο Πνεύμα ήταν εκείνο το οποίο ενέπνευσε τους αγίους προφήτες ώστε να προφητεύσουν στο όνομα του Θεού (Β΄ Πέτρ. 1,21).

Εικόνα από: imagiastriadasakratas.blogspot.com: Η φιλοξενία του Αβραάμ ως Ορθόδοξος εικονισμός της Αγίας Τριάδος