Ο Μεγάλος Αγιασμός των Θεοφανείων και πέντε επίκαιρες ερωτήσεις.

Ο Μεγάλος Αγιασμός των Θεοφανείων και πέντε επίκαιρες ερωτήσεις.

1. Γιατί νηστεύουμε πριν να πιούμε Μεγάλο Αγιασμό;

Πρώτα να πούμε ότι όταν λέμε Μεγάλο Αγιασμό, εννοούμε μόνο τον Αγιασμό που γίνεται την παραμονή και την ημέρα των Θεοφανείων. Νηστεύουμε την παραμονή προκειμένου να καταναλώσουμε την επόμενη μέρα από αυτόν τον αγιασμό.

Άρα είναι υποχρεωτικό να νηστέψει κάποιος για να πιει Μεγάλο Αγιασμό;

Ναι, είναι υποχρεωτικό και μάλιστα όχι μόνο τότε, αλλά και καθ’όλη την διάρκεια του έτους που θα χρειαστεί κάποιος να καταναλώσει από αυτόν, εκτός σε περίπτωση ασθενείας ή εφόσον έχει συγκεκριμένη οδηγία από τον πνευματικό του.

Επομένως, η νηστεία γίνεται για να πιούμε Μεγάλο Αγιασμό.

Ναι, αλλά δεν συνδέεται ακριβώς η νηστεία άμεσα με την κατανάλωση και εδώ υπάρχει η παρανόηση…

Ο Μέγας Αγιασμός συνδέεται άμεσα με το Μυστήριο της Μετανοίας και την Εξομολόγηση. Η νηστεία συνδέεται με την μετάνοια. Ειδικά λοιπόν για την εορτή των Θεοφανείων, επειδή το βάπτισμα του Ιωάννη, ήταν το λεγόμενο «βάπτισμα μετανοίας και εξομολογήσεως» και επειδή η νηστεία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την μετάνοια, η παραμονή των Θεοφανείων είναι ημέρα αυστηρής νηστείας, χωρίς λάδι, (εκτός αν η παραμονή πέσει Σάββατο ή Κυριακή), είναι ημέρα που την περνάμε με πολλή ταπείνωση, με επίγνωση των αδυναμιών μας, ζητώντας το έλεος του Θεού. Έχοντας λοιπόν αυτό το πνεύμα, ο πιστός, δείχνει έτσι την προαίρεση του, ότι δηλαδή θέλει να διάγει τον βίο του,  «εν μετανοία και εξομολογήσει».

2. Ο Αγιασμός της πρωτομηνιάς τι διαφορά έχει με το Μέγα Αγιασμό;

Ο Μικρός Αγιασμός δεν περιέχει αγιαστική ευχή, δηλαδή επίκληση της Χάριτος του Αγίου Πνεύματος, αλλά ο Αγιασμός γίνεται μόνο με την κατάδυση του Τιμίου Σταυρού.

Άλλη διαφορά είναι ότι ο Μικρός Αγιασμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί καθ΄ὀλο το έτος για ραντισμό ανθρώπων, χώρων και αντικειμένων, ενώ ο Μεγάλος Αγιασμός χρησιμοποιείται για ραντισμό μόνο κατά τις ημέρες της παραμονής και της εορτής των Θεοφανείων.

3. Φυλάσσεται ο Μεγάλος Αγιασμός στο σπίτι μας;

Εφόσον συντρέχουν οι πνευματικές προϋποθέσεις, ναι. Ασφαλέστερο όμως είναι να φυλάσσεται στο Ιερό Βήμα του Ναού και από εκεί να τον ζητούμε και να τον χρησιμοποιούμε όποτε παραστεί ανάγκη.

4. Πρώτα αντίδωρο και μετά αγιασμό ή το αντίστροφο;

Ο Μέγας Αγιασμός «τα δευτερεία επέχει των θείων Μυστηρίων» (Ευχολόγιον, κωδ. Βατοπεδίου, 1538), είναι δηλαδή το δεύτερο μετά την Θεία Κοινωνία, ιερώτατο μυστηριακόν είδος. (Ι.Μ.Φουντούλης). Γι αυτό και στον μεγάλο  Αγιασμό, πρώτα θα πιούμε αγιασμό και μετά τρώμε το αντίδωρο, ενώ στον μικρό αγιασμό (της πρωτομηνιάς), τρώμε το αντίδωρο και μετά πίνουμε αγιασμό.

Και αυτό, γιατί υπάρχει διαφορά αγιαστικής δυνάμεως η οποία διαφορά μας δίνει και την σειρά.. Α) Θεία Κοινωνία, Β) Μέγας Αγιασμός, Γ) Αντίδωρο, Δ) Μικρός Αγιασμός

Η διαφορά  αυτή δεν είναι ποιοτική, αλλά ποσοτική. Η ποιότητα της θείας Χάρης δεν διαφέρει, είναι πάντοτε ίδια, αλλά  διαφέρει η ποσότητα. Όπως για παράδειγμα ο Επίσκοπος με τον Πρεσβύτερο έχουν την ίδια ποιότητα Θείας Χάριτος, την ίδια ιερωσύνη, αλλά όχι την ίδια ποσότητα, και για αυτό υπάρχει και διαφορά στην ενέργεια των βαθμίδων της ιερωσύνης.

5. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί το νερό του Μεγάλου Αγιασμού για να γίνει βάπτιση;

Ναι, γιατί το νερό του Μεγάλου Αγιασμού είναι ισοδύναμο με το  νερό της Βαπτίσεως και για αυτό σε περίπτωση ανάγκης (πχ ετοιμοθάνατου βρέφους), χρησιμοποιείται Μ.Αγιασμός, προς συντόμευση της Ακολουθίας της Βαπτίσεως.

Ορθόδοξες Απαντήσεις, Ιανουάριος 2017