ΌΧΙ στη νεοεποχίτικη μεταφυσική, ΌΧΙ στον αποκρυφισμό και τη μαγεία
Μιχαήλ Χούλη, Θεολόγου
Ο σημερινός άνθρωπος, δεχόμενος τις παρενέργειες της τεχνολογίας, βιώνοντας το καθημερινό άγχος της ζωής και πνευματικά αποπροσανατολισμένος μέσα στη σύγχρονη κρίση των αξιών, μη γνωρίζοντας ακόμη το χριστιανικό νόημα του πόνου και της υπομονής, ψάχνει να βρει τη λύση των προβλημάτων του σε σκοτεινούς και απατηλούς λαβυρίνθους, που τον οδηγούν στο βέβαιο χαμό του, κοινωνικό και πνευματικό. Στρέφεται προς τα αποκρυφιστικά φαινόμενα σε περιόδους κατάθλιψης και ανέχειας, από περιέργεια, από ζήλεια και εκδίκηση, αλλά κυρίως ένεκα της χαλαρής έως ανύπαρκτης σχέσης του με την Εκκλησία, που εγκυμονεί σοβαρότατους κινδύνους για τον ίδιο και το περιβάλλον του.
Ακόμη και σήμερα δυστυχώς, μετά τη ζωογόνο επικράτηση του Χριστιανισμού και αφού ήδη από τον Ιουδαϊσμό της Παλαιάς Διαθήκης τα ουράνια σώματα και οι φυσικές δυνάμεις έχουν απομυθοποιηθεί -διότι θεωρήθηκαν, πολύ σωστά, δημιουργήματα και όχι θεοί (αρχή της επιστήμης)- πολλοί άνθρωποι αρέσκονται να επισκέπτονται αστρολόγους, μάγους και πνευματιστές, να καταφεύγουν σε μάντεις, ονειρο-ερμηνευτές, καφετζούδες, χαρτορίχτρες, οραματίστριες, ταρω-γνώστες κ.λπ. για να μάθουν υποτίθεται το μέλλον τους, να λύσουν τα προβλήματά τους, να βρουν εργασία ή και τα χαμένα τους αντικείμενα, να διαλευκάνουν αν τους απατά το ταίρι τους, να μιλήσουν με συχωρεμένους γονείς, συγγενείς, φίλους κ.α. Το ενδιαφέρον που παρατηρείται παγκοσμίως για τα βιβλία του αποκρυφισμού και τις τελετές λευκής και μαύρης μαγείας, την επίκληση πνευμάτων και τα διάφορα είδη μαντείας, δεν οφείλεται, δυστυχώς, στην ανάγκη μιας γνήσιας και αληθινής πνευματικότητας, αλλά στην έμφυτη και ακαλλιέργητη τάση να εντρυφήσουν ορισμένοι σε «απαγορευμένες» μεταφυσικές περιοχές, να αντλήσουν παράδοξες πληροφορίες από το υπερπέραν για προσωπικά και εγωιστικά οφέλη (δύναμη, χρήμα, εξουσία, έρωτα, προβολή, επιτυχία κλπ.), να χρησιμοποιήσουν τη δύναμη της σκέψης για ιδιοτελείς σκοπούς, να αναζητήσουν εμπειρίες της Νέας Εποχής που σχετίζονται με πνευματιστικές ενέργειες, αύρα, ‘θεραπείες’ με κρυστάλλους κ.λπ., να ικανοποιήσουν φιλοδοξίες, πάθη, επιθυμίες.
Όταν μιλάμε για «Νέα Εποχή», συνοπτικά εννοούμε ένα μόρφωμα από αρχαίες θρησκείες, ειδωλολατρία, μεσαιωνικό συμβολισμό, πανθεϊσμό, πνευματισμό και γνωστικισμό, που αντιτίθεται γενικά στον Χριστιανισμό. Μέσω της ‘νέας εποχής’ απλώνεται σήμερα και ο νέο-σατανισμός, ντυμένος δυστυχώς με επιστημονικό μανδύα. Στη νοοτροπία και διαδικασία των εύκολων και άμεσων κερδών και αποτελεσμάτων που επιζητεί η καταναλωτική κοινωνία, το καλό και το κακό, το ηθικό και το ανήθικο, το επιτρεπτό και το ανεπίτρεπτο δεν διαχωρίζονται ποιοτικά, αλλά ζυγίζονται με τα ίδια μέτρα και σταθμά, φτάνει να είναι εμπειρίες χρήσιμες και προσοδοφόρες. Στο πλαίσιο αυτό, η μαγεία υπάρχει εκεί που βασιλεύει η ανάγκη, γι’ αυτό κινείται από ιδιοτέλεια, ενώ στην ουσία της θρησκεία είναι η έμφυτη και ανιδιοτελής αναζήτηση του απολύτου Όντος και η δίψα να ενωθεί ο άνθρωπος μαζί Του, χωρίς κανένα συμφέρον και μόνο από αγάπη. Το αποτέλεσμα της ενασχόλησης με τις τέχνες αυτές του κάτω κόσμου είναι η πνευματική και σωματική καταδυνάστευση του ανθρώπου και η στέρηση της σωτηρίας του.
Στις σελίδες πολλών εφημερίδων, σε περιοδικά ευρείας κυκλοφορίας, στο διαδίκτυο και αρκετές φορές στην τηλεόραση, διαφημίζονται ονομαστά μέντιουμ, αστρολόγοι, χαρτομάντεις κλπ., που σαν ‘σπουδαίοι’ επαγγελματίες οδήγησαν και οδηγούν τους ανύποπτους και απληροφόρητους πελάτες-θύματά τους στο διασυρμό, στην εξαπάτηση, αρκετές φορές δυστυχώς στην απόγνωση ή ακόμη και στην αυτοκτονία. Τα θύματα του πνευματισμού, της μαγείας, του αποκρυφισμού και της ‘Νέας Εποχής’ χάνουν την υγιή συνείδησή τους, τη χαρά, ελευθερία και το θάρρος προς τη ζωή που τους παρέχει η χριστιανική πίστη, και καταντούν όργανα ύπουλων συμφερόντων, δούλοι των αρχηγών διαφόρων σεκτών, των διαφόρων σκοτεινών οργανώσεων και των αρρωστημένων ιδεολογιών που υπηρετούν. Η σχέση μάλιστα των μάγων προς τις αόρατες σκοτεινές δυνάμεις είναι τυφλή και απρόσωπη, σε αντίθεση με τους αγίους, που κοινωνούν προσωπικά με τον Τριαδικό Θεό και ζουν μέσα στην ελευθερία που τους παρέχει η Χάρη Του. Πρέπει να επισημάνουμε εξαρχής πως όπως η Εκκλησία έχει οργανωμένο ιερατείο με διακόνους, ιερείς και επισκόπους, έτσι και οι σκοτεινοί και καταστροφικοί κύκλοι του αποκρυφισμού και της μαγείας δημιούργησαν το δικό τους αντι-ιερατείο και εισήγαγαν βαθμούς δαιμονικής θα λέγαμε ιεροσύνης, στους οποίους εντάσσονται οι καφετζούδες- χαρτορίχτρες, οραματίστριες και πνευματιστές.
Το μυστικό επιτυχίας των σύγχρονων μάγων είναι η παρουσίαση των κατορθωμάτων τους (ανύψωση αντικειμένων δήθεν με τη σκέψη, μαντεία, εύρεση χαμένων πραγμάτων, σπάσιμο λαμπτήρων υποτίθεται με το νου, ανύψωση μέντιουμ χωρίς υποστήριξη κ.α.) ως εξωτερίκευση των εσωτερικών βιολογικών δυνάμεων, ως ξύπνημα των εν υπνώσει υποτίθεται ευρισκομένων μέσα μας ψυχικών δυνάμεων, ως κατοχή παραψυχολογικών ικανοτήτων που δεν έχουμε ανακαλύψει ακόμη και που όλοι μπορούμε δήθεν να πραγματοποιήσουμε. Δεν υπάρχει τίποτε ψευδέστερον τούτου. Αυτό φαίνεται: α) από τις συνεντεύξεις σύγχρονων μάγων που ανασκευάζουν την «επιστημονικότητα» των δυνάμεων τους και τις αποδίδουν στον αόρατο και καταχθόνιο κόσμο των πνευμάτων, β) από τη δογματική διδασκαλία της μαγείας που είναι εντελώς αντιχριστιανική (περιέχει ειδωλολατρία, Ινδουισμό, ξόρκια, μετενσάρκωση, διαλογισμό, τηλεπάθεια, πνευματισμό κ.α.), και γ) από τη διεθνή ψυχιατρική στατιστική, σύμφωνα με την οποία ένα μεγάλο ποσοστό των μάγων και πνευματιστών επισκέπτονται πολύ συχνά τον ψυχίατρό τους ή οδηγούνται στη κατάθλιψη.
Χριστιανικά και φιλοσοφικά οι τάσεις και πρακτικές αυτές δείχνουν πνευματική οπισθοδρόμηση. Ο σκοτισμένος από τη φθορά, την υπαρξιακή αγωνία και την απομάκρυνση από το Θεό άνθρωπος, αντί να αναζητά το δρόμο της επιστροφής και της ευτυχίας του στον Τριαδικό Θεό, προτιμά να αρνείται την οδό της ελπίδας και της απύθμενης αγάπης του μόνου αληθινού Θεού (ταπείνωση, μετάνοια, εκκλησιαστική λατρεία, μυστηριακή ζωή, προσευχή, ανάγνωση Αγίας Γραφής κ.λπ.), που προσφέρονται δωρεάν για τη σωτηρία του κόσμου, και να επισκέπτεται και εντρυφά σε χώρους μαντείας, παραδοξολογίας και απελπισίας. Αποτέλεσμα: Να τρώνε με χρυσά κουτάλια οι κάθε είδους εκμεταλλευτές της αμάθειας και της ευπιστίας του καθενός! Οι οποίοι απομυζούν το όνειρο, την πνευματική λεβεντιά και την ελπίδα του κοσμάκη.
Σε τέτοιο δυστυχώς χαμηλό επίπεδο α-παιδείας και κριτικής αν-ικανότητας ξέπεσαν αρκετοί νεοέλληνες ώστε καταφεύγουν σε (ή επηρεάζονται από) αστρολόγους, μέντιουμ, χαρτομάντες και καφετζούδες για να ορθοποδήσουν στη ζωή τους. Εξαρτώνται κάποιοι από τον κάθε τυχαίο «απόφοιτο» μεταφυσικών δήθεν σχολών, ή εσωτερικής φιλοσοφίας, ή ενεργειακής αύρας και χειροπρακτικής, ή αποκρυφιστικών τεχνών, ή εξωσωματικών εμπειριών, ή ενίοτε υποτιθέμενο ανατολίτη ‘ειδικό’. Και εμπιστεύονται το μέλλον τους (που διαμορφώνεται από τη δική μας θέληση και τη δική μας ελεύθερη προσωπικότητα) σε ορισμένους, που μόνο εμπιστοσύνη δεν αποπνέουν, αλλά ιδιοτελή συμφέροντα και υλιστικά κίνητρα. Είναι γνωστό επίσης το εμπόριο μαντικών και ‘γιατροσοφικών’ αντικειμένων που διεξάγεται, το οποίο έχει και τεράστια κέρδη και προωθείται από συναφείς εταιρείες και συλλόγους εσωτερισμού, που μυστικά ή φανερά διαδίδουν τη μαγικού περιεχομένου φιλοσοφία τους και πωλούν τελετουργικά όργανα, κρυστάλλους της Νέας Εποχής (κομμάτια χαλαζία, που θεωρούν κάποιοι σύγχρονα φυλακτά), δήθεν ισχυρά φίλτρα, μενταγιόν δυνατής υποτίθεται θετικής ενέργειας κ.α. Ο αριθμός αυτών των παρα-θρησκευτικών ομάδων είναι πράγματι μεγάλος. Ορισμένες παραμυθιάζουν τον κόσμο με σύγχρονες ενεργειακές και μεντιουμικές τεχνικές, όπως το ‘ρέικι’, το ‘τσάνελλινγκ’, η ‘θεραπεία με αγγέλους’ κ.α., με αλλοπρόσαλλη, εξωτική, μαγευτική, ανατολίτικη φιλοσοφία, με δυτικού τύπου γιόγκα και διαλογισμό, ενώ είναι αλήθεια πως η γιόγκα και ο διαλογισμός είναι θρησκευτικές ινδουιστικές τεχνικές και όχι γυμναστικές ασκήσεις, όπως προσφέρονται πλέον για χρηματισμό ορισμένων στην Ευρώπη και Αμερική.
Ποιές όμως είναι οι απόψεις και ερμηνείες των Κοινωνιολόγων και Ψυχολόγων για το γενικότερο αυτό φαινόμενο της στροφής προς το νεο-παγανισμό και τις εκφυλιστικές τεχνικές του; «Είναι μια αντίδραση στην εποχή μας», λένε. «Η λογική δεν μπορεί πια να προσφέρει πολλά στον άνθρωπο και ο κόσμος έχει ανάγκη απ’ το παραμύθι». Ο κοινωνιολόγος Ζακ Μαιτρ εξηγεί: «Ανάμεσα στο έδαφος που κέρδισε η Τεχνική και σ’ αυτό που έχασε η Θρησκεία απομένει ένα κενό, που γίνεται πιο ευρύ, όσο οι νέοι τρόποι ζωής πολλαπλασιάζουν τις ευκαιρίες κινδύνου. Η αστρολογία πάει να αναπληρώσει το κενό, την ομαδική ανάγκη για ασφάλεια, μιλώντας για τρία φλέγοντα προβλήματα: το χρήμα, τον έρωτα, την υγεία». Ο διάσημος ερευνητής των πνευματιστικών φαινομένων J. Lapponi στο πολύκροτο έργο του «Ο Υπνωτισμός και ο Πνευματισμός» γράφει: «Στα άτομα που χρησιμοποιούνται σαν μεσάζοντα και σε εκείνα που παρακολουθούν τα πειράματά τους, ο Πνευματισμός προκαλεί ή την συσκότιση ή την παθολογική διέγερση στις διανοητικές ικανότητές τους. Δημιουργεί τις πιο βαριές νευρώσεις, τις πιο σοβαρές οργανικές νευροπάθειες. Είναι πασίγνωστο ότι τα πιο πολλά διάσημα μέντιουμ και μεγάλος αριθμός από εκείνους, που συστηματικά παρακολούθησαν τα πνευματιστικά πειράματα πέθαναν παράφρονες ή προσβλήθηκαν από βαθιές νευρικές διαταραχές». Ο Λουί Πάουελς, που είναι γνωστός από την ‘Ιστορία των Μυστικών Εταιρειών’, παρατηρεί: «Το σύγχρονο ρεύμα της κοινωνικής μαγείας δεν οφείλεται παρά σε μια μάζα χωρίς προσανατολισμό, που προσπαθεί να καθησυχάσει από μια εξήγηση δοσμένη από τον άνθρωπο» (βλ. θρησκευτική εφημερίδα «Ζωή», 28 Σεπτεμβρίου 1989).
Είναι λοιπόν οι σημερινοί μας καιροί αποπροσανατολισμένοι. Αναμφίβολα, οι κυριότεροι λόγοι πλάνης των νέων είναι η γενική αποστασία από τη ζωή της Εκκλησίας και η έλλειψη μυστηριακής ζωής, ο καταναλωτισμός, το κακό περιβάλλον, η κρίση της σύγχρονης οικογένειας και το ευμετάβολο της ηλικίας τους. Και δεν είναι αναίτια για την πνευματική υποβάθμιση της νεολαίας μας η σημερινή χριστιανική κοινωνία, που ζει συνήθως έναν επιφανειακό και συμφεροντολογικό χριστιανισμό. Αν η πίστη ήταν ζωντανή και φλογερή, αν η αγάπη ήταν ο μοναδικός τρόπος επικοινωνίας των ανθρώπων, τότε και η μαγεία, ως ψυχοπαθολογικός τρόπος ζωής, θα είχε εξαφανιστεί. Κι αυτό γιατί η μαγεία είναι μια παραφθαρμένη μορφή θρησκείας. Ακμάζει εκεί που παρακμάζει και ασθενεί ο Χριστιανισμός. Στο σημείο αυτό είναι ανάγκη να μιλήσουμε για την αρνητική φαντασία ως αρχή παθογένειας στη ζωή μας. Όλα τα είδη της μαγείας και μάλιστα η τηλεκινησία, η διόραση, η αστρική προβολή, ο πνευματισμός κλπ. δουλεύουν και ενεργούν μέσα από τον παράγοντα «φαντασία». Όταν λέμε φαντασία, εννοούμε μια ανυπόστατη θεωρία, χωρίς πραγματική βάση, που δρα μεταξύ του νου και των αισθήσεων. Για να αποκτήσει ο πιστός μνήμη Θεού και καθαρή προσευχή, πρέπει να απαλλαγεί από την κακή φαντασία, τα σχήματα και τα είδωλα, σύμφωνα με τους αγίους της Εκκλησίας μας, που μόνο έτσι ενώθηκαν με το Θεό, απ’ αυτήν ήδη τη ζωή. Όταν ο νους απαλλαγεί από φανταστικές εικόνες και μορφές, μπορεί να δει το Θεό, να θεολογήσει και να θεραπευτεί από ποικίλα ψυχολογικά προβλήματα. Η φαντασία συνδέεται πολύ με την υπερηφάνεια (δημιουργεί έπαρση), με τα πάθη και με τη δημιουργία στο νου ακάθαρτων εικόνων και παραστάσεων, τις οποίες θα πρέπει να αποδιώχνουμε με προσευχή, άσκηση, εγρήγορση και Θεία Κοινωνία. Στην καρδιά κάθε ανθρώπου, κάθε στιγμή της ζωής του, θα πρέπει μόνο να κατοικεί ο φυσικός νοικάρης της, αλλά και ιδιοκτήτης της ταυτόχρονα, δηλαδή ο Ιησούς Χριστός.
Τα παιδιά μας μυούνται σιγά-σιγά και με ευχάριστο τρόπο, μέσω αναγνωσμάτων, τηλεοπτικών εκπομπών, κινηματογραφικών έργων, video-clips, διαδικτύου κ.λπ. σε έναν κόσμο μαγείας, αποκρυφισμού, λαγνείας και βλασφημίας. Η Νέα Εποχή τα διδάσκει ότι όλοι είμαστε στην ουσία μας θεοί και δεν χρειαζόμαστε τον πραγματικό Θεό, ότι υπάρχουν «δυνάμεις» στη φύση που μπορούμε να εξασκήσουμε με κατάλληλες τεχνικές, ότι οντότητες με υπερφυσικές δυνάμεις και πνευματικοί εξωγήινοι «διδάσκαλοι» μπορούν να μας κάνουν «κανάλια» και να επικοινωνήσουν με τους ανθρώπους μέσα από εμάς, ότι ο διαλογισμός και η γιόγκα μπορεί να αντικαταστήσουν καλλίτερα την χριστιανική προσευχή, ότι ο Χριστός δεν είναι ο μόνος ενσαρκωμένος Θεός, αλλά μια από τις πολλές ενσαρκώσεις θείων όντων, ότι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ξόρκια και αποκρυφιστικά σύμβολα για όποιο σκοπό θέλουμε και ότι δεν υπάρχει ανάσταση νεκρών, παρά μόνο αιθέρια πνεύματα που ταξιδεύουν στους αιώνες και συνεχώς χρησιμοποιούν διαφορετικά σώματα για να υλοποιηθούν. Η φιλολογία της Νέας Εποχής κατακλύζει όλο και περισσότερο τα παιδιά μας με ιστορίες σχετικές με οραματισμούς, μεταφυσικά όνειρα, μαντείες και θεραπείες μέσω απόκρυφων δυνάμεων. Στα πλαίσια αυτά οι επίδοξοι και οι κερδοσκόποι γκουρού κερδίζουν έδαφος και οι νεοεποχίτες ιερείς αλλότριων θεών παραμυθιάζουν τους νέους μας με υποσχέσεις αυτοφώτισης, αυτοσωτηρίας και ψυχικής ηδονής. Ο Phil Phillips επισημαίνει πολύ εύστοχα: «Όταν το παιδί φτάσει στην εφηβεία, αν οι γονείς του δεν του έχουν ενσταλάξει τις χριστιανικές αξίες και την πίστη, θα γνωρίζει πολύ περισσότερα για τον αποκρυφισμό από όσα θα γνωρίζει για τον Θεό» [βλ. και Tex Marrs, «ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ – Τα σκοτεινά μυστικά της», εκδ. Μπίμπης, σελ. 225].
Μεγάλο κίνδυνο αποτελεί και η σύγχυση, που επιχειρείται να διαδοθεί έντεχνα και ύπουλα ανάμεσα στους χριστιανούς. Ότι δηλαδή μπορεί ο καθένας να υπηρετεί πολλών ειδών πνεύματα, ζώντας παράλληλα όποτε το έχει ανάγκη είτε ως χριστιανός, είτε ως ινδουιστής, είτε εξασκώντας αστρολογία, είτε κάνοντας ρέικι, είτε επισκεπτόμενος μέντιουμ, είτε επιδιδόμενος σε νεοεποχίτικες τεχνικές, είτε κάνοντας διαλογισμό κ.α. Αρκετοί άνθρωποι είναι αλήθεια ότι έχουν αναμείξει μαζί με την πίστη τους στον Χριστό και στοιχεία βουδιστικά και ινδουιστικά, πιστεύουν στην πλάνη της μετενσάρκωσης κ.λπ. και παρουσιάζουν αλλοιωμένο χριστιανικό φρόνημα. Η χριστιανική πίστη και ζωή δεν συνδυάζεται φυσικά καθόλου με τα προηγούμενα. Σύγχρονο παρόμοιο παράδειγμα αποτελεί η ζωή του ‘κοιμώμενου προφήτη’ Edgar Cayce. O Κέυση υπήρξε μάντης και θεραπευτής, έκανε αποκρυφιστικές διαγνώσεις, είχε τηλεπαθητικές ικανότητες και έκανε αποκαλύψεις πέφτοντας σε παραλήρημα, ενώ είχε πνευματιστικές οράσεις και διδασκαλία αντίθετη με τη χριστιανική πίστη (πίστευε στη μετενσάρκωση και ότι είχε ζήσει ως ανιψιός του ευαγγελιστή Λουκά, θεωρούσε τον Χριστό μετενσάρκωση του Αδάμ, ότι ο Θεός είναι ταυτόχρονα πατέρας-μητέρα, και ότι οι δονήσεις από άλλους κόσμους κυριαρχούν στη ζωή των ανθρώπων). Δυστυχώς δεν έπαυε ο ίδιος να πιστεύει ότι εκ Θεού είχε όλα αυτά τα χαρίσματα, αισθανόταν απολύτως χριστιανός, διάβαζε συνεχώς την Αγία Γραφή, και μάλιστα ήταν ενεργό μέλος και κατηχητής στην ενορία του! Η αλήθεια δηλαδή και η πλάνη, ο Χριστιανισμός και διάφορες μαγικές απόψεις αναμειγνύονται στη ζωή πολλών, ώστε να μεταδίδουν τον αποπροσανατολισμό και σε άλλους (βλ. Kurt Koch, ‘Το Αλφάβητο του Αποκρυφισμού’, εκδ. Στερέωμα, 1993, σελ. 46-49). Στον σατανά άλλωστε αρέσει να κρύβεται κάτω από χριστιανικό μανδύα. Τα νέο-χαρισματικά κινήματα παγκοσμίως και οι οπαδοί της λεγόμενης «χριστιανικής επιστήμης» είναι γεμάτα από παρόμοιες εκδηλώσεις του πονηρού πνεύματος, πλαισιωμένες από ευσέβεια, πνευματικότητα και φιλανθρωπία για καλλίτερη συσκότιση των αφελών και χλιαρών.
Ορισμένοι προσπαθούν σε πολλά σύγχρονα βιβλία τους να μας πείσουν ότι μέσα από τέτοιες δυνάμεις και ενέργειες φαίνεται η εξέλιξη του ανθρωπίνου είδους σε ανώτερες και τελειότερες μορφές. Αυτό δεν ισχύει, διότι ψυχοκινητικά και παραψυχολογικά φαινόμενα συμβαίνουν σε υστερικά, νευρωτικά και επιληπτικά άτομα. Το γεγονός αυτό παρασιωπείται από τους περισσότερους συγγραφείς παραψυχολογικών και αποκρυφιστικών βιβλίων. Ο ψυχίατρος και εγκληματολόγος Καίσαρας Λομπρόζο στο βιβλίο του «Πνευματισμός και Υπνωτισμός» αναφέρει ότι εξέτασε πάνω από 33 περιπτώσεις υπνωτισθέντων ατόμων με προορατικές και παραψυχολογικές ιδιότητες, εκ των οποίων όλοι υπήρξαν υστερικοί, πολλοί επιληπτικοί και οι πάντες νευρωτικοί. Είναι γεγονός μάλιστα ότι ορισμένα υστερικά άτομα σε περίοδο μεγάλης κρίσης καταφέρνουν πολύ καλύτερα αποτελέσματα, όπως είναι το να μαντεύουν λέξεις, αριθμούς, ονόματα, χαρτιά από τράπουλες, να σχεδιάζουν τις εικόνες που βρίσκονται πίσω τους με κλειστούς οφθαλμούς, να αναγνωρίζουν αντικείμενα κρυμμένα από τα μάτια τους (χαρτί, κέρμα, σπαθί) κ.α. Το γεγονός, λοιπόν, ότι αυτές οι καταστάσεις συμβαίνουν σε υστερικούς, κατά κανόνα, ανθρώπους, το ότι η υστερία σημαίνει οργανική νεύρωση (εκτόνωση απωθούμενων συγκινήσεων στο σώμα μας), το ότι έχει πάντα σχέση με την καταπιεσμένη υπαρξιακή ενοχή στο ασυνείδητο -κατά τον Έριχ Φρομ «αυτή καθ’ εαυτή η νεύρωση είναι τελικά ένα σύμπτωμα ηθικής αποτυχίας» («Εγχειρίδιο Ποιμαντικής Ψυχολογίας», Ιω. Κορναράκη, Τεύχος Α’, εκδόσεις Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1984, σελ. 183-4- μας πείθει ότι, όσον αφορά τις ψυχοκινητικές και γενικά παραφυσικές αντιδράσεις, δεν πρόκειται για μια εξέλιξη του ανθρωπίνου όντος ή της συνείδησης του ανθρώπου σε τελειότερες μορφές, όπως συμφέρει σε κάποιους να παρουσιάσουν το όλο θέμα, αλλά για έκπτωση από την ψυχοσωματική υγεία.
Οι άνθρωποι που εντάσσονται σε τέτοια ως άνω περιγραφόμενα αρνητικά περιβάλλοντα και υποτάσσονται σε θρησκοληψίες είναι, ή καταντούν, δυστυχισμένοι! Η ζωή τους γεμίζει φόβο και αγωνία. Διώχνουν τον Θεό μακριά και προσκυνούν ειδωλολατρικά τεχνάσματα ή ακόμη ειδωλικά κατασκευάσματα! Δεσμεύεται η θέληση και υπηρετούν είτε τον αρχηγό κάποιας ύπουλης οργάνωσης είτε την ειμαρμένη και τη δεισιδαιμονία. Γι’ αυτό και η Εκκλησία εύστοχα και πατερικά καταδικάζει όλα τα παραπάνω και μας καλεί όλους να μείνουμε μακριά από τέτοιες ιδεολογίες και πρακτικές. Δεν πρέπει να μας διαφεύγουν τα λόγια του Χριστού, ότι δηλαδή «θα σηκωθούν ψευδόχριστοι και ψευδοπροφήτες και θα σας δείξουν σημεία και τέρατα» (Ματθ. 24,24), καθώς και οι συμβουλές του αποστόλου Παύλου: «Κακοί και πλάνοι θα κάνουν όλο και χειρότερα για να απατήσουν και να απατηθούν» (Β’ Τιμοθ. 3,13).
Ο Χριστιανισμός ελευθερώνει τον άνθρωπο, καθώς η γνώση του αληθινού Θεού και η συνειδητή συμμετοχή μας στην Εκκλησία ρίχνει φως στα μεγάλα ερωτήματα της ζωής. Η μαγεία, η μαντεία και η δεισιδαιμονία καταδικάζουν σε άγνοια, δυστυχία, ξεπεσμό, πνευματικό σκοτάδι. Όσοι καταφεύγουν στις σύγχρονες νεοεποχίτικες τεχνικές, και δεσμεύονται έτσι στον αποκρυφισμό και τις παραθρησκείες, σε αστρολόγους, ονειροκρίτες, χαρτομάντεις, καφεμάντεις, μέντιουμ και οραματιστές, αρνούνται στην ουσία το Θεό στη ζωή τους και εμποδίζουν το Άγιο Πνεύμα να μιλήσει στην καρδιά τους. Υποτάσσονται στα έργα του σκότους, της φθοράς και της ματαιοδοξίας, ενώ αντίθετα η ιστορία είναι γεμάτη από παραδείγματα χριστιανικής ζωής που διαχρονικά και προσωπικά τελειοποιεί και αγιάζει ανθρώπινους χαρακτήρες. Στη Θεία Λειτουργία αυτό συνοψίζεται στην πρόταση: «Εαυτούς και αλλήλους, και πάσαν την ζωήν ημών, Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα». Χρέος των χριστιανών είναι να κάνουμε πεποίθησή μας και να επισημαίνουμε προς όλους τα λόγια του Χριστού: «Εάν ο Υιός σάς ελευθερώσει θα είστε πραγματικά ελεύθεροι» (Ιω. 8,36). Διότι ο μοναδικός δρόμος υγιούς πνευματικής ζωής είναι η τετραπλή πανοπλία της χριστιανικής ζωής, σύμφωνα με τις Πράξεις 2,42: «Ο Λόγος του Θεού, η ενότητα των πιστών, η Θεία Μετάληψη και η προσευχή».