Οι μαθητές του Χριστού ως πνευματικό αλάτι και φως του κόσμου (Ματθ. 5,13-19)

Οι μαθητές του Χριστού ως πνευματικό αλάτι και φως του κόσμου (Ματθ. 5,13-19)

Μιχαήλ Χούλη, Θεολόγου

Σε συνέχεια των Μακαρισμών Του, ο Ιησούς παρομοιάζει τους μαθητές Του με το πνευματικό ΑΛΑΤΙ στη ζωή των ανθρώπων, όπως η σωστή εξάλλου χρήση και αξία του φυσικού αλατιού είναι για να κάνει νόστιμες τις τροφές. Στις προηγούμενες παραγράφους αποκάλυψε ο Θεάνθρωπος το δρόμο για τη βασιλεία των Ουρανών. Στις παρούσες γραμμές εκθέτει και την ευθύνη των μαθητών Του (αλλά και γενικά των χριστιανών, των διδασκάλων, των επισκόπων, των ιερέων) απέναντι σε εκείνους που δεν γνωρίζουν την αλήθεια του Θεού, ή που την γνωρίζουν ελάχιστα, ή που την κατέχουν λανθασμένη.

Το αλάτι έχει την ιδιότητα να συγκρατεί τις τροφές από την σήψη. Το ίδιο και οι ακόλουθοι του Χριστού οφείλουν τη θεία δύναμη του Κυρίου, τη διδασκαλία και τις εντολές Του, να μεταδώσουν στον κόσμο, για να γνωρίσουν το θείο μήνυμα και να απαλλαγούν: (α) από τη ζημιά που προξενεί η ακηδία, η αδιαφορία για τα πνευματικά, και (β) από την καταστροφή της ψυχής στην οποία οδηγεί η αμαρτία (η απομάκρυνση από την οδό του Κυρίου). Η υγιής τροφή, δηλαδή το θέλημα του Θεού, συγκρατείται στον κόσμο και προσφέρεται στους ανθρώπους δια του γνησίου άλατος, που είναι η Εκκλησία –είτε εν τω συνόλω αυτής, είτε και μεμονωμένα ως χριστιανική ιεραποστολή, διδαχή του θείου λόγου, Λειτουργία, λατρεία και Θ. Μετάληψη δια των επισκόπων και ιερέων. Η γη λοιπόν σαπίζει, δηλαδή η ανθρωπότητα, χωρίς το ανόθευτο αλάτι, που είναι ο Χριστός και οι εντολές Του, και που οδηγούν στην ελευθερία.

Μάλιστα τα φαγητά καθίστανται εύγευστα δια του άλατος. Κατά τον ίδιο τρόπο ο χριστιανός εκείνος που τηρεί τα όσα διδάσκει, και διδάσκει τα πρέποντα, καθιστά το Ευαγγέλιο ιδιαιτέρως προσιτό και ευχάριστο στη ακοή και τη ζωή των ανθρώπων. Διότι μόνο με σωστά παραδείγματα οδηγείται γνησίως η ανθρωπότητα στην τελεία πνευματική ζωή και στη μακαριότητα του Θεού. Αντίθετα, αν το ίδιο το αλάτι χάσει την αλμύρα του, σε τίποτα δεν είναι πλέον χρήσιμο, επισημαίνει ο Ιησούς, και πετιέται ως άχρηστο. Έτσι κινδυνεύει να καταντήσει και η ζωή εκείνων που αδιαφορούν για τα πνευματικά, εφόσον παραμένουν άγευστοι ως προς την αλήθεια και το ουσιαστικό νόημα της ζωής.

Παρομοιάζει ακόμη, χρησιμοποιώντας λόγο υψηλότερης βαθμίδας ο Χριστός, τους μαθητές (αλλά και αποστόλους, Πατέρες, ιεραποστόλους, αγίους, οσίους, επισκόπους, ιερείς) ΩΣ ΦΩΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ. Διότι φωτίζουν τις ψυχές, καθοδηγούν στην αλήθεια, διδάσκουν τα ορθά δόγματα και την ευσέβεια. Το πραγματικό φως είναι βέβαια ο Χριστός, ακολούθως δε οι του Χριστού, οι πιστοί, φίλοι και μαθητές Του, οι οποίοι προσφέρουν την αλήθεια, επαναφέρουν και προσανατολίζουν εις το πρόσωπο Εκείνου. Όποιος φωτίζει όμως οφείλει να είναι υψηλότερα από τους άλλους, να μην συγχρωτίζεται αρνητικά με τον κόσμο (κοσμικό πνεύμα), για να έχει αξία και ο λόγος και η όλη του προσωπικότητα. Οι μαθητές λοιπόν και χριστιανοί οφείλουν να ζουν σωστά, αφού δεν υπάρχει περίπτωση να μην φανεί η διαγωγή τους και να μην αποκαλυφθεί το ποιόν τους, όπως και μια πόλη οικοδομημένη άλλωστε πάνω σε όρος δεν μπορεί να κρυφτεί, αλλά είναι σε θέα όλων. Παρομοίως, όπως έναν αναμμένο λύχνο δεν τοποθετούσε κανείς κάτω από τον κάδο που μετρούσαν το σιτάρι (μόδιος) αλλά σε ψηλή θέση ώστε να λάμπει σε όλους μέσα στο σπίτι, έτσι και προορισμός των μαθητών του Κυρίου δεν είναι να κρύβουν τη ζωή και τη διδασκαλία τους, αλλά να φωτίζουν στην οδόν της Θεογνωσίας. Βλέποντας οι άνθρωποι τα καλά έργα των χριστιανών, και την αγιότητά τους, ΤΟΤΕ ΜΟΝΟ θα δοξάζουν πραγματικά τον Τριαδικό Θεό, τον εν τοις Ουρανοίς (εκεί η πραγματική πατρίδα των πιστών), που μπορεί να μην φαίνεται (ο Θεός) με τα σωματικά μας μάτια, αλλά το παράδειγμα και η αγία ζωή των ευσεβών τον καθιστά ορατό δια των πνευματικών οφθαλμών.

Επειδή σας μιλώ πνευματικά, και ξεπερνώ με τη διδασκαλία μου τις νεκρές υποτυπώσεις και το γράμμα του Νόμου (του Μωυσέως), λέγει κατόπιν ο Ιησούς, μην νομίζετε ότι ήρθα στη γη (αποκαλύπτει έτσι ότι είναι ο ποθητός και αναμενόμενος Μεσσίας) για να εκμηδενίσω τον Νόμο (ή τις προφητικές εντολές). Το αντίθετο: Ήρθα για να συμπληρώσω και να τα καταστήσω τέλεια στους αιώνες. Πράγματι, τους προφήτες επλήρωσε ο Χριστός με το να πραγματοποιηθούν στο πρόσωπο και το έργο Του όλες οι προφητείες που είχαν ειπωθεί και είχαν καταγραφεί περί Αυτού. Τον δε Νόμον επλήρωσε: (α) με το να ακολουθήσει επακριβώς το θέλημα του Πατρός στην επίγεια ζωή Του, να ευαρεστήσει τον Θεό Πατέρα με την αναμάρτητη ζωή Του, και να πραγματοποιήσει πάσαν Οικονομίαν και δικαιοσύνην, και (β) με το να διδάξει ποια είναι η ρίζα και η πηγή της αμαρτίας και του κακού. Αν δεν θεραπευτεί η αιτία, διδάσκει με το όλο έργο Του ο Χριστός, δεν πρόκειται να διορθωθεί και το αποτέλεσμα. Στη διάπραξη του φόνου λ.χ., οδηγείται κανείς από την οργή. Αν εκλείψει η οργή, δεν θα διαπραχθεί και φόνος ή άλλο κακό. Ρίζα επίσης της μοιχείας είναι, λέγει ο Κύριος, η επιθυμία. Εκεί που λείπει η εφάμαρτη επιθυμία, εκεί οι εξωσυζυγικές παρεκκλίσεις δεν εμφανίζονται. Η ταπείνωση επίσης εξαλείφει τις εγωιστικές συγκρούσεις κ.ο.κ. Η διδασκαλία επομένως του Ιησού πηγαίνει πολύ βαθειά και είναι η μόνη τέλεια αγιο-πνευματική θεραπεία, εφόσον, παράλληλα με την κατά το μέτρο άσκηση του πιστού, συνεισφέρει τα μέγιστα και η Θεία  Χάρις.

Διότι, αληθινά σας λέγω, αποκαλύπτει ο Χριστός –όπως με εξουσία και άνωθεν επικύρωση δίδασκε πάντοτε- πως δεν θα καταστραφεί το σύμπαν, δεν θα τελειώσει το παν, μέχρις ότου όλα όσα έχουν καταγραφτεί στο Νόμο και τους προφήτες για να γίνουν, εκπληρωθούν κατά γράμμα (ούτε ένα γιώτα και ένα κόμμα δεν θα χαθεί). Θα εκπληρωθεί δηλαδή συνολικά όλο το θείο σχέδιο για τη σωτηρία του κόσμου –ενώ εμείς ως απλοί άνθρωποι αντιλαμβανόμαστε, εξωτερικώς και περιστασιακώς, επιμέρους ενέργειες της Θείας Πρόνοιας- και μετά θα έρθει το Τέλος. Αφού επομένως οι εντολές μου, συνεχίζει ο Ιησούς, έχουν μοναδικό κύρος και αξία για τη λύτρωση του κόσμου (εδώ επίσης ομιλεί ως Νομοθέτης και άρα ως Θεός επί γης), εκείνος (και εκείνοι) που θα παραβεί έστω και την πιο ελάχιστη (κατά τη γνώμη του) απ’ αυτές, και θα διδάξει να κάνουν το ίδιο οι άνθρωποι, θα χάσει τη βασιλεία των Ουρανών. Όποιος όμως φυλάσσει τις εντολές μου, διδάσκει δε και τους άλλους να ποιούν ομοίως, αυτός θα δοξαστεί στην αιώνια ζωή.

Το άνωθεν λοιπόν χάρισμα τού να διδάσκει κάποιος ορθώς το λόγο του Θεού, αν το έχει κανείς και δεν το εξασκεί, αν κρύπτει και δεν φανερώνει στους άλλους το τάλαντο που του δόθηκε εξ Ουρανού για τη βοήθεια του κόσμου, θα βρεθεί εκτός νυμφώνος Χριστού. Ενώ εκείνος που διδάσκει μεν, αλλά δεν ποιεί, λέγεται υποκριτής και δεν διαφέρει από τους Γραμματείς και Φαρισαίους της εποχής του Κυρίου. Ποιοι λοιπόν θα δοξασθούν εν ταις αγκάλαις του Θεού; Μα εκείνοι που διδάσκουν το λόγο Του και ζουν με καρπούς άξιους μετανοίας και έμπρακτης αγάπης, και που με την αγία ζωή τους αποδεικνύουν την παρουσία του Τριαδικού Θεού εν τω κόσμω Αυτού.

Βοηθήματα:

«Υπόμνημα εις το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον», Π.Ν. Τρεμπέλα, εκδ. ‘Ο Σωτήρ’, 1989

«Ερμηνεία των τεσσάρων Ευαγγελίων», Βαρθολομαίου Γεωργιάδου, εκδ. ‘Δημιουργία’, 1992

«Τα τέσσερα Ευαγγέλια», Τιμοθέου Κιλίφη, 4^η έκδ., Αθ. 1999